Schoonschip, afbeelding: Space & Matter

We kunnen er niet meer om heen: we moeten verduurzamen. Afwachten tot de overheid het ons verplicht stelt kan, maar er zijn steeds meer Nederlanders die het initiatief nemen om zelf huis en haard te verduurzamen. Dat gaat niet vanzelf, daar is veel kennis, kracht en kunde voor nodig. Op dinsdag 13 november vanaf 20.00 uur spreekt Architectuur Lokaal in Pakhuis de Zwijger met initiatiefnemers over hoe zij dit aanpakken en waar zij tegenaan lopen.

Wat levert het aan voordeel op als je zelf je verduurzaming in eigen hand neemt? Waar loop je tegenaan? Tot welke inventieve ontwerpen leidt dit? Een avond bedoeld voor diegene de die er zelf over nadenkt om te gaan verduurzamen, maar geen idee heeft wat, waar en hoe te beginnen. Een avond die richting geeft aan het gezamenlijk oppakken van de verduurzamingsopgave. Wat betekent dit voor de stad, voor de manier van stad ontwikkelen?

Op 13 november in Pakhuis de Zwijger spreekt Vincent Kompier, Architectuur Lokaal hierover met:

• Ardine Nicolai van het project MeerEnergie: zij vertelt hoe zij samen met enthousiaste buurtgenoten met verstand van technologie en duurzaamheid, het idee hebben opgevat om de restwarmte van de datacenters in het Amsterdamse Science park te benutten om de woningen van 5.000 huishoudens te verwarmen.
• Marthijn Pool, architect van Space & Matter: hij legt uit hoe het project Schoon Schip tot stand is gekomen, een drijvende buurt waar duurzaamheid een leidend principe is.
• Wigger Verschoor van Thuisbaas: hij vertelt wat hij in de praktijk tegenkomt als mensen hun woning willen gaan verduurzamen en energieneutraal maken.
• Rolf Steenwinkel van Amsterdam Energie: hij licht onder meer de stelling toe dat energie te belangrijk is om alleen aan anonieme overheden en bedrijven over te laten. Amsterdam Energie vraagt om openheid en democratie in de energiemarkt.
•  Marlous van der Veen, onderzoeker: zij schreef haar masterthesis met de titel: "Als de wind van verandering waait, bouwen sommigen muren en anderen windmolens". Zij legt uit welke rol energiecoöperaties kunnen hebben bij de verduurzaming van Nederland en wat daar nog meer voor nodig is.

Ruimtemaker Frans Soeterbroek sluit af met een column over wat er gebeurt als mensen het heft in eigen hand nemen bij verduurzaming en wat dat voor bestuur en politiek kan betekenen.

Praktische informatie
Dinsdag 13 november 2018, van 20.00 tot 22.00 uur
Pakhuis De Zwijger, IJ-zaal, Piet Heinkade 197, 1019 HC Amsterdam
Toegang gratis ('pay as you like')
Reserveren kan via deze link: Waar begin je aan?!

Deze aflevering is de tweede van een reeks in de serie “Waar begin je aan?!". De eerste aflevering ging over  de voor- en nadelen van medeopdrachtgeverschap bij de ontwikkeling van je eigen woning. Deze is hier terug te zien. Volgende edities gaan over mede-opdrachtgeverschap in de zorg en bij de toekomst van erfgoed.
De reeks "Waar begin je aan?!" is mede mogelijk gemaakt in het kader van Samen werken aan ontwerpkracht, Actieagenda Ruimtelijk Ontwerp 2017-2020

Als er één onderwerp actueel is, is het wonen. Iedereen heeft het erover, omdat het iedereen raakt. Er spelen grote vraagstukken: de verduurzaming van de bestaande voorraad, de betaalbaarheid van de nieuwbouw, het verhogen van de bouwproductie, de organisatie van het bouwproces en niet het minst: de sterk veranderde functie van de woning zelf. Hiernaast is een aantal andere vraagstukken sterk van invloed op hoe de woningproductie en woningmarkt zich ontwikkelt, waar iedereen met een grote boog omheen loopt - zoals gebrek aan kennis bij lokale overheden. Deze en andere olifanten in de (Tweede) kamer komen op 29 november aan de orde bij de manifestatie Grensverleggers in het debat Grensconflicten, de olifant in de kamer.

Hete hangijzers
In het eerste Grensconflicten-debat bespreekt Hugo Priemus een aantal hete hangijzers rondom de woningmarkt met Marja Elsinga (hoogleraar Housing Institutions & Governance OTB Delft), Anne-Jo Visser (programmamanager Energie, gemeente Utrecht) en Anke van Hal (hoogleraar Sustainable Building Nyenrode Business Universiteit). Hoe houden we de woningvoorraad betaalbaar, nu we gaan afkoppelen van het aardgas? Maar ook: hoe krijg je een aanlokkelijke business case waardoor investeerders verleid worden te investeren in verduurzaming? Is de verduurzaming te koppelen aan sociale opgaven in buurten en wijken? Op welke manier is de regionale samenhang in de woningvoorraad te waarborgen? Welke maatregelen zijn hier voor nodig? Deze en andere onderwerpen worden besproken in het eerste Grensconflicten-debat onder leiding van Vincent Kompier van Architectuur Lokaal.

Minder regels, minder overleg?
In het tweede debat komt de verstarring bij het opdrachtgeverschap aan bod. Deze is aanzienlijk. Waar in de crisistijd andere ontwikkelvormen zoals particulier opdrachtgeverschap de redding (b)leken voor de in het slop geraakte woningbouwproductie, lijkt anno 2018 alles weer bij het oude. Weinig andere dan bekende traditionele vormen krijgen bij gemeenten poot aan de grond. Particulier opdrachtgeverschap, zelfbouw en andere initiatieven blijven marginale aantallen in de totale productie. Een aantal partijen lukt het wel, zoals de onlangs opgerichte woongenootschappen in Groningen en Rotterdam, Die zijn (deels) geïnspireerd op de wooncoöperaties die in Duitsland en Zwitserland een relatief groot deel van de woningmarkt bedienen. Daarmee zijn zij pionier. Dat geldt ook voor de manier waarop de gemeente Almere, het Rijksvastgoedbedrijf en andere partijen de wijk Oosterwold ontwikkelen, waarbij bijna het gehele ontwikkelproces (tot beslissen over en aanleggen van riolering) aan bewoners wordt overgelaten.
Helpen organisatievormen zoals deze de impasse die de huidige ontwikkel- en woningmarkt kenmerkt (onbetaalbaarheid, traagheid, eenvormigheid) doorbreken? Leidt het anders interpreteren cq. afschaffen van regels tot andere en/of betere resultaten? Is een dergelijke systeembreuk noodzakelijk om aan de woon- en leefeisen van de toekomst tegemoet te komen?

Natasja van den Berg, oprichter van Tertium, leidt het tweede Grensconflicten-debat Minder regels, minder overleg? met:
- Ninke Happel, architect Happel Cornelisse Verhoeven en initiatiefnemer van Het Rotterdams Woongenootschap; zij zal toelichten welke rol de wooncoöperatie in Rotterdam kan spelen,
- Peter-Michiel Schaap, initiatiefnemer van Het Groninger Woongenootschap en licht toe hoe in Groningen het initiatief probeert het Groningse woningaanbod te diversifiëren
- Ivonne de Nood, voormalig gebiedsregisseur van het project Almere Oosterwold, waar bewoners de gebiedsontwikkeling in eigen hand hebben, en
- Jan Jaap Kolkman, wethouder van Deventer en ambassadeur Expertteam Eigenbouw van het ministerie BZK, licht toe hoe woningbouw ontwikkeld kan worden met minder regelgeving.

De manifestatie Grensverleggers. Wonen, werken, leven met zorg en energie vindt plaats op 29 november 2018 in Villa Jongerius, Utrecht. Klik hier voor alle praktische informatie.
Deze manifestatie is de zevende editie van de landelijke manifestatie voor en over (publiek) opdrachtgeverschap en ontwerp, die Architectuur Lokaal traditiegetrouw vierjaarlijks organiseert in het jaar van de gemeenteraadsverkiezingen. Eerdere edities waren Hitte in de delta (2014), Bouwen op ambitie (2010), BOOST – Impuls voor publiek opdrachtgeverschap (2006), Oost West Thuis Best (2004), ORG (1996) en Niet Grijs! (1994). De manifestatie in 2018 wordt mede mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Ministerie van BZK.

De Provincie Noord-Holland wil samen met Schiphol Area Development Company (SADC) en Stichting Kennisalliantie Bedrijventerreinen Nederland (SKBN) een impuls geven aan de ontwikkeling van de werklocatie van de toekomst. Inzet: inspelen op de uitdagingen vanuit de transitie naar een circulaire economie door de organisatie van de Challenge circulaire werklocaties 2050. Met deze Challenge willen zij het denken over en de ontwikkeling van toekomstige (circulaire) werklocaties op een hoger niveau tillen. De Provincie is dan vooral benieuwd naar de ideeën over de invloed van circulaire economie op de organisatie van economische productieprocessen en wat dit betekent voor werklocaties in 2050.
Professionals vanuit de kennisvelden van ontwerp, stedenbouwkunde, circulaire economie, mobiliteit, digitalisering en het toekomstige werken worden uitgedaagd om deel te nemen aan een meerdaags atelier in januari 2019, onder begeleiding van experts Maurits de Hoog (stedenbouwkundig hoofdontwerper Ruimte en Duurzaamheid gemeente Amsterdam), Wim van Lieshout (directeur Waste and Energy STrategies WEST) en Carlo van de Weijer (hoofd Strategic Area Smart Mobility TU Eindhoven), om kennis en inzicht te versterken voor de transitie naar circulaire werklocaties.

Waarom deze challenge?
De circulaire economie en andere technologische, economische en maatschappelijke ontwikkelingen zullen ingrijpende gevolgen hebben voor toekomstige bedrijven- en kantoorlocaties (werklocaties). Denk daarbij aan het ruimtelijk en functioneel ontwerp op gebouw- en gebiedsniveau, aan samenwerking tussen de bedrijven zoals in de vorm van uitwisseling van restmaterialen, energie en kennis, belevingswaarde, gebruikswaarde, toekomstwaarde, wisselwerking met de omgeving, mobiliteit en logistiek, digitale toepassingen en productietechnieken (zoals robotisering) en het nieuwe werken.
De Provincie Noord-Holland, SADC en SKBN willen hun kennis op dit gebied versterken omdat de impact van circulaire economie en andere ontwikkelingen nog niet of nauwelijks onderwerp van onderzoek, ontwerp en debat in de vastgoedwereld is. Gezien de aard van bestaande locaties en doorlooptijd van nieuwe gebiedsontwikkelingen is het urgent de toekomst van werklocaties nu al nadrukkelijk aan de orde te stellen. Is er de komende decennia nog wel behoefte aan werklocaties in hun huidige vorm of aan heel andere soorten gebouwen en gebieden?

Doel van de challenge
Doelstellingen van de Challenge Circulaire Werklocaties 2050 zijn:

• Ontwikkelen van kennis en opdoen van inspiratie voor de vraag hoe de werklocatie in 2050 en een succesvolle transitie naar een duurzame circulaire economie eruit zien.
• Onderzoeken van de impact van de circulaire economie en andere ontwikkelingen op werklocaties.
• Vertalen hiervan in inspirerende programma's, concepten en beelden.
• Formuleren van een strategie om in de toekomst aantrekkelijke en concurrerende werkomgevingen voor bedrijven, klanten en werknemers te ontwikkelen en te beheren.
• Genereren van brede publiciteit over de resultaten, zodat publieke en private partijen hier bij de beleids- en planvorming hun voordeel mee kunnen doen.

Deelname aan het atelier
De selectieprocedure voor deelname bestaat uit twee fasen: een voorselectie en een atelier.

• Voor de voorselectie worden, via deze open oproep, zowel teams als individuele professionals uitgenodigd om een motivatie voor deelname en een portfolio, bestaande uit bedrijfsmatige gegevens en referentieprojecten, in te sturen. Een selectiecommissie selecteert maximaal 12 deelnemers. Hiermee wordt de voorselectie afgesloten. Voor de inzending in de voorselectie is geen vergoeding beschikbaar. De inzendtermijn voor de voorselectie sluit op 18 december 2018 om 12.00 uur.
• Voor het ontwikkelen van een visie, strategie en verbeelding van circulaire werklocaties 2050 wordt een vierdaags atelier georganiseerd. Daartoe worden met de 12 geselecteerden drie multidisciplinaire teams gevormd. De teams bestaan, naast ontwerpers, uit experts op kennisvelden die een relatie hebben met circulaire economie. Tegen deze achtergrond wordt het atelier begeleid door enkele mentoren die experts zijn op kennisvelden die relatie hebben met de circulaire economie en andere ontwikkelingen. Waar nodig worden ook inleiders ingezet die informatie kunnen geven op specifieke, nader te bepalen vakgebieden. Voor elk van de 12 deelnemers aan het atelier wordt een vergoeding van € 3.500 excl. btw ter beschikking gesteld, mits wordt voldaan aan de voorwaarden. In het vervolg worden de resultaten van het atelier begin 2019 intensief gecommuniceerd, onder meer via een publicatie, een tentoonstelling en een symposium.

Reglement en informatie
Alle informatie over de Challenge Circulaire Werklocaties 2050 is te vinden in het reglement, dat hiernaast kan worden gedownload. Vragen kunnen worden gesteld tot en met 26 november 2018, 12.00 uur.
Voor meer informatie: stuur een e-mail aan Vincent Kompier.

Schiphol Area Development Company (SADC) ontwikkelt een samenhangend portfolio van hoogwaardige, bereikbare, (inter)nationaal concurrerende werkmilieus. SADC heeft vier aandeelhouders (elk voor 25%): de gemeente Haarlemmermeer, gemeente Amsterdam, provincie Noord-Holland en Schiphol Group.

Stichting Kennisalliantie Bedrijventerreinen Nederland (SKBN) is als platform van ontwikkelingsmaatschappijen en overheden verantwoordelijk voor onderzoek, kennisuitwisseling en debat rond werklocaties. Jaarlijks organiseert SKBN hiertoe het nationale BT (Bedrijventerreinen) Congres, dat veel bekendheid en aanzien heeft onder de professionals van bedrijvenontwikkeling.

Provincie Noord-Holland heeft Architectuur Lokaal gevraagd om, in samenwerking met Jan Rutten Communicatie, de Challenge Circulaire Werklocaties 2050 te begeleiden. De procedure verloopt conform een Open Oproep op basis van portfolio, gebaseerd op Kompas bij prijsvragen.

De architectentitel is een wettelijk beschermde titel in Nederland - en in vele andere landen. Wie voor de titel van architect, stedenbouwkundige, tuin- en landschapsarchitect of interieurarchitect in aanmerking wil komen moet niet alleen een relevante opleiding hebben gevolgd, maar sinds 2015 daarna ook beroepservaring opdoen op grond van de Wet op de architectentitel.
Rijksbouwmeester Floris Alkemade vroeg Architectuur Lokaal om na te gaan hoe de beroepservaring sinds 2015 verloopt. Hij presenteerde het resultaat van dit onderzoek vanmiddag in het Johan de Witthuis in Den Haag, waar hij een Toogdag organiseerde met tal van betrokken organisaties. De belangstelling voor de beroepservaringperiode - en daarmee voor de Architectentitel - blijkt groot en de deelnemers zijn enthousiast: “Het gaat nu niet meer studeren maar om het leren uit de praktijk, dat is toch anders."

Beroepservaringperiode
Beroepservaring kan zelfstandig worden opgedaan, of via een programma dat wordt aangeboden door de stichting Professional Experience Programme (PEP). Wie afgestudeerd is aan een Academie van Bouwkunst kan zich direct inschrijven in het Architectenregister omdat de beroepservaring deel uitmaakt van de opleiding, die daartoe een buitenschools curriculum bevat.
“Het aantal deelnemers groeit en ook het aantal ontwerpers dat, na het doorlopen van de beroepservaringperiode, in de architectuur een betaalde baan heeft en behoudt, blijft onverminderd hoog. Voordat de beroepservaringperiode in 2015 werd verplicht om je in te kunnen schrijven in het Architectenregister, waren de ervaringen met de vrijwillige beroepservaringperiode al positief. Toen vond 95% van de deelnemers aan Het Experiment of De Beroepservaring een baan in de architectuur. Ondanks de economische crisis. Dat was een hoopvolle en belangrijke boodschap aan de vooravond van het wettelijk verplicht worden van de beroepservaringperiode,” aldus Floris Alkemade. Voor de Toogdag op 14 november nodigde hij Bureau Architectenregister, stichting PEP, onderwijsinstellingen zoals Academies van Bouwkunst, TU Delft, TU Eindhoven, WUR, studenten- en beroepsorganisaties, ministeries en andere betrokkenen uit.

Perspectief
Uit het onderzoek Jonge ontwerpers en beroepservaring 2015-2017 blijkt dat het aantal deelnemers in 2017 zo’n vijf maal hoger is dan in 2015. Ook blijft het aandeel ontwerpers dat, na het doorlopen van de beroepservaringperiode, in de architectuur een baan heeft en behoudt, hoog: zo’n 94%. “Hieruit concludeer ik dat het doorlopen van de beroepservaringperiode aan jonge ontwerpers een aantrekkelijk perspectief biedt. En ook dat mentoren en werkgevers de meerwaarde hiervan zien. Niet voor niets dus dat Ingrid van Engelshoven, minister van OCW, op 16 april 2018 aan de Tweede Kamer schreef dat “nut en noodzaak van de beroepservaringperiode inmiddels door vrijwel alle betrokkenen wordt onderschreven.”

Maatschappelijke meerwaarde
Architectuur Lokaal hield ook interviews met negen jonge ontwerpers over hun beroepservaringperiode. Uit deze gesprekken blijkt dat zij nadenken over hoe je ontwerp kunt inzetten voor maatschappelijke vraagstukken als de energietransitie, circulair bouwen, eenzaamheid onder ouderen, zorg en huisvesting voor vluchtelingen. De jonge ontwerpers geven aan dat deze thema’s voor iedere architect een vanzelfsprekendheid moeten zijn, maar dat dit nu nog niet zo is.
Alkemade is ervan overtuigd dat ontwerpers een belangrijke rol kunnen spelen en zo met ontwerp maatschappelijke meerwaarde kunnen creëren. Wel is daarbij een vraag, hoe ervoor kan worden gezorgd dat de nieuwe ideeën ook landen in de bouwpraktijk. Daaraan wil hij samen met de onderwijsinstellingen, de architectuurinstellingen, de beroepsgemeenschap en Bureau Architectenregister verder inhoud geven.

Download publicatie
Het volledige onderzoek Jonge ontwerpers en beroepservaring 2015-2017 kan hiernaast worden gedownload.

“Het is tijd voor een nieuwe kijk op wijken, wonen en zorg. Met verbeelding en ontwerpkracht. Met oog voor technologische innovatie. Met mensen die over de grenzen van hun vakgebied heen kijken en contact maken met buurt en bestuur.” Dat schreven Rijksbouwmeester Floris Alkemade, Humanitas en de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving in het advies De urgentie van WHO CARES aan de ministers van VWS en BZK, als reactie op vergrijzing en de veranderingen in zorg en ondersteuning. Het advies volgt op de prijsvraag WHO CARES die zij met de gemeenten Almere, Groningen, Rotterdam en Sittard-Geleen uitschreven. Daarin vroegen zij ontwerpers en mensen uit de zorg om samen voorstellen te doen voor toekomstgerichte visies, die een impuls kunnen geven aan de ruimtelijke vernieuwing van woonwijken in Nederland. Ook andere initiatieven zijn hiernaar op zoek.
De Wijkgedachte en Zorg in de eigen omgeving zijn onderwerp van gesprek bij de manifestatie Grensverleggers in de talkshow met onder meer de Rijksbouwmeester, wethouders uit Groningen en Sittard-Geleen, Humanitas, AMC en andere zorgprofessionals, en ontwerpers.

Talkshow in twee delen
Jasper Klapwijk en Rutger Oolbekkink (Community of Practice van WHO CARES) leiden de talkshow in twee delen. Afwisselend schuiven er gasten bij hen aan tafel.

Deel 1: De wijkgedachte
10.00 – 11.15 uur
Ontwerpprijsvraag WHO CARES deed een oproep aan ontwerpers, zorgprofessionals en anderen om visies te ontwikkelen voor vernieuwing van bestaande wijken. De visies bevatten toekomstbestendige ideeën die inspelen op maatschappelijke en demografische veranderingen van vandaag en morgen. Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie organiseerde een open oproep voor een Community of Care. Kirsten Hannema schreef een essay als denkkader voor die open oproep.
In beide initiatieven speelt de wijkgedachte een belangrijke rol. Veel van de wijken van nu zijn gebouw in een totaal andere samenleving. De maatschappelijke en demografische veranderingen vragen om fysieke aanpassingen (woonvormen, voorzieningen, infrastructuur), maar vragen ook heel andere vormen van sociale organisatie en verbanden. Tijd voor een nieuwe wijkaanpak die, anders dan in de jaren 70, niet op de tekentafel wordt ontworpen maar ontstaat vanuit de praktijk. Een gesprek met initiatiefnemers en wethouders, wordt afgewisseld met inspirerende voorbeelden. In deel 1 is Floris Alkemade vaste tafelgast.

• Gesprek over De nieuwe wijkgedachte met Floris Alkemade (Rijksbouwmeester), Pauline Meurs (voorzitter Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving) en Kirsten Hannema (auteur van Designing a community of care, op zoek naar de nieuwe wijkgedachte.
• Korte interviews van Jasper Klapwijk met de Irene Edzes over het plan Michi Noeki (Groningen/Den Haag ) en met betrokkenen bij het plan Cascoland (Van Deysselbuurt, Amsterdam).
• Gesprek naar aanleiding van de projecten met Roeland van der Schaaf (wethouder Groningen), Floris Alkemade en initiatiefnemers.
• Kort interview door Jasper Klapwijk met Esther Akkerman over het plan WHO DARES (Rotterdam).
• Gesprek naar aanleiding van de projecten Roeland van der Schaaf (wethouder Groningen), Floris Alkemade en Esther Akkerman.

Pauze
10.15-10.30 uur

Deel 2: De zorg komt naar je toe
11.30-12.30 uur
Om mensen langer thuis te kunnen laten wonen moet de zorg naar hen toekomen. Ook medische zorg vindt steeds minder vaak plaats in één centraal gebouw, waarin alle zorgdisciplines vertegenwoordigd zijn. En als mensen al in een ziekenhuis worden opgenomen, dan worden ze steeds eerder naar huis gestuurd. Een aanzienlijk deel van de medische zorg moet dus ook in de eigen woonomgeving worden opgelost. Welk effect heeft dit op de fysieke organisatie van de zorg? Wat betekent dit voor de omgeving van ziekenhuizen en verpleeghuizen, wat voor invloed heeft het op de woonomgeving in de wijken en voor de stad als geheel? En wat wordt de verantwoordelijkheid van de gemeenten? In deel 2 zijn Gijsbert van Herk, initiatiefnemer van WHO CARES en de Community of Practice, en Floris Alkemade, vaste tafelgasten.

• Dilemma’s bij de transitie: Gijsbert van Herk (Humanitas Rotterdam en Rijnmond) denkt graag buiten de gebaande wegen. Misschien heeft de zorgorganisatie van de toekomst helemaal geen gebouwen meer nodig heeft. Hoe werkt dat bij Humanitas? Wat vraagt het van de organisatie van de zorg? Welke dilemma’s zijn er bij de transitie van extramuralisering? Gesprek met Floris Alkemade en Gijsbert van Herk.
• Interview van Jasper Klapwijk met Lars Mosman over het plan Bloemkoolburenbond. Dit initiatief voor Almere voorziet in een kleinschalige woonomgeving voor meerdere generaties en voor een diverse doelgroep. Een deel van de bewoners ontvangt zorg en ondersteuning, anderen niet. In het plan is ook een CareB&B opgenomen, die gebruikt kan worden als mensen na een ziekenhuisopname nog niet direct thuis kunnen wonen.
• Gesprek naar aanleiding van het project met Felix van Ballegooij (wethouder Sittard-Geleen), Floris Alkemade en Gijsbert van Herk.
• Het ziekenhuis de buurt in. Een gesprek met Emile Spek (directeur huisvesting Amsterdam UMC). Het AUMC zit vol in de beweging die wil voorkomen dat er onnodige opnames zijn in het ziekenhuis. Daarom wordt ingezet op kleinschaliger zorgvoorzieningen in buurten. Hierdoor kunnen heel veel zorgfuncties (tot en met IC) in de directe woonomgeving worden gerealiseerd. Letterlijk de basiszorg dichtbij huis. Wat betekent dit voor de zorg, voor de buurten en voor het centrale ziekenhuis?
• Interview van Jasper Klapwijk met Maartje Nuy, samen met Tom Bergevoet en Maarten van Tuijl winnaar van de prijsvraag die het vm. AMC hiervoor uitschreef, laat zien hoe deze ontwikkeling wordt vormgegeven in het nieuwe entreegebied voor het Amsterdam UMC.
• Gesprek naar aanleiding van het project met Felix van Ballegooij (wethouder Sittard Geleen), Floris Alkemade en Gijsbert van Herk.

Verslaggever: Joost Zonneveld

De manifestatie Grensverleggers. Wonen, werken, leven met zorg en energie vindt plaats op 29 november 2018 in Villa Jongerius, Utrecht. Klik hier voor alle praktische informatie.
Deze manifestatie is de zevende editie van de landelijke manifestatie voor en over (publiek) opdrachtgeverschap en ontwerp, die Architectuur Lokaal traditiegetrouw vierjaarlijks organiseert in het jaar van de gemeenteraadsverkiezingen. Eerdere edities waren Hitte in de delta (2014), Bouwen op ambitie (2010), BOOST - Impuls voor publiek opdrachtgeverschap (2006), Oost West Thuis Best (2004), ORG (1996) en Niet Grijs! (1994). De manifestatie in 2018 wordt mede mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Ministerie van BZK.

De debatten bij de manifestatie Grensverleggers worden volgende week gevoerd met lokale bestuurders van grote en kleine gemeenten en van provincie uit het hele land. Sprekers zijn - naast ontwerpers en tientallen anderen - wethouders van Amsterdam, Breda, Brummen, Deventer, Eindhoven, Groningen, Hilversum, Krimpenerwaard, Purmerend, Sittard-Geleen en Zaanstad, en gedeputeerden van Overijssel en Noord-Holland.
Omdat de manifestatie vierjaarlijks plaatsvindt in het jaar waarin de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvinden, heeft Architectuur Lokaal de coalitieakkoorden en de samenstelling van de bestuurscolleges van alle Nederlandse gemeenten per 2018 op de kaart gezet. U kunt ze allemaal vinden onder de link Grensverkenning. De resultaten van de herindelingsverkiezingen die gisteren zijn gehouden voegen we later toe.
Aanmelding voor de manifestatie Grensverleggers sluit op 28 november om 12.00 uur (middag), mits eerder geen plaats meer is.

De manifestatie Grensverleggers. Wonen, werken, leven met zorg en energie vindt plaats op 29 november 2018 in Villa Jongerius, Utrecht. Klik hier voor alle praktische informatie.
Deze manifestatie is de zevende editie van de landelijke manifestatie voor en over (publiek) opdrachtgeverschap en ontwerp, die Architectuur Lokaal traditiegetrouw vierjaarlijks organiseert in het jaar van de gemeenteraadsverkiezingen. Eerdere edities waren Hitte in de delta (2014), Bouwen op ambitie (2010), BOOST – Impuls voor publiek opdrachtgeverschap (2006), Oost West Thuis Best (2004), ORG (1996) en Niet Grijs! (1994). De manifestatie in 2018 wordt mede mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Ministerie van BZK.

Het nieuwste nummer van het tijdschrift Architectuur Lokaal is donderdag gepubliceerd bij de manifestatie Grensverleggers in Utrecht. Met onder meer artikelen over de problematiek van vakantieparken, over gezondheid en de inrichting van de leefomgeving, over particulier initiatief bij de omgevingsvisie voor het Markdal. En over rechten van huurders bij sociale woningbouw, de totstandkoming van de nieuwe gemeente Zevenaar, de wenselijkheid van een stadsbouwmeester voor de gemeente Amsterdam en meer. Nu digitaal beschikbaar.

Het tijdschrift van Architectuur Lokaal biedt handreikingen aan met name publieke opdrachtgevers over interessante ontwikkelingen op het gebied van actuele opgaven die, met inzet van ontwerp, ruimtelijk worden vertaald. Voorbeelden overal in het land wordt belicht door direct betrokkenen; in dit nummer onder meer door Frans Soeterbroek, Hugo Priemus, Peter Michiel Schaap en Mieke Dings.

Groot formaat in druk verkrijgbaar
Architectuur Lokaal #92 wordt digitaal verspreid onder lokale bestuurders en andere belangstellenden in Nederland. Het tijdschrift is hiernaast te downloaden, en voor de liefhebbers ook gedrukt verkrijgbaar. Wilt u het tijdschrift op het vertrouwde grote formaat in druk ontvangen? Voor € 7,50 wordt het aan u toegestuurd nadat u onderstaand formulier heeft geretourneerd.

Eerdere uitgaven
Alle eerdere uitgaven van het tijdschrift, de nummers #1 tot en met #91, die sinds 1993 werden uitgegeven, kunt u hier nalezen.
Voor opmerkingen en vragen kunt u mailen naar Margot de Jager, ook als u het tijdschrift niet digitaal heeft ontvangen, maar dat wel zou willen.

Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt in het kader van de Actieagenda Ruimtelijk Ontwerp.

Op 3 december gaat de negende editie van de nationale prijs NRP Gulden Feniks 2019 van start. Met deze jaarlijkse prijs brengt NRP excellente renovatie- en transformatie projecten voor het voetlicht om de brede vakwereld inspiratie te bieden. De prijs heeft dan ook als motto ‘een prijs om van te leren’. Dit jaar is de prijs vernieuwd. U kunt een inzending doen met projecten waarbij sprake is van renovatie of transformatie op verschillende schaalniveaus: voor een gebouw, een complex van gebouwen of een gebiedsontwikkeling. Hiernaast kan een wildcard als extra prijs worden uitgereikt. Ook kan iedereen een project voordragen voor de NRP Gulden Feniks 2019.

Inspirerend, innovatief en duurzaam
Voor de NRP Gulden Feniks zoekt NRP naar projecten die inspirerend, uniek, innovatief en duurzaam zijn. Wie zijn de koplopers op het gebied van duurzaamheid en wie realiseert en genereert met zijn of haar project zowel maatschappelijke als economisch toegevoegde waarde?
Projecten die in aanmerking komen voor de NRP Gulden Feniks 2019 kunnen betrekking hebben op de schaal van een gebouw (S), een complex van gebouwen (M) of een heel gebied (L). Een wildcard kan als extra prijs worden uitgereikt voor bijzondere projecten die met een lage investering een grote impact hebben of anderszins uitzonderlijk van aard zijn, en daarmee een voorbeeldfunctie vervullen. Projecten in deze categorie lopen dwars door de categorieën S, M en L en zij kunnen ook een tijdelijk karakter hebben.

Deelnemen en voordragen
Wie wil meedingen naar de prijs kan hiervoor een inzending doen. De procedure en de voorwaarden zijn beschreven in het reglement, dat te vinden is op de website van de NRP Gulden Feniks. De inzendtermijn sluit op 1 maart 2019.
Ook is het mogelijk om een project voor te dragen. Hierover vindt u alle informatie op de website van de NRP Gulden Feniks. Voordrachten kunnen worden gedaan tot en met 11 februari 2019. De betrokkenen bij de voorgedragen projecten worden uitgenodigd om een inzending te doen.

Beoordeling
Uit alle ingediende projecten selecteert een vakkundige jury maximaal tien projecten aan de hand van een aantal criteria. Zij bekijkt daarbij onder meer of uw project een aanmerkelijke bijdrage levert aan de verduurzaming en het bevorderen van het duurzaam gebruik van de bestaande gebouwde omgeving. En welke innovatieve oplossingen er zijn gebruikt?
De jury bezoekt de tien genomineerde projecten op 4 april en 10 april 2019 en voert dan ook gesprekken met de inzenders. Tenslotte wijst de jury maximaal vier winnaars aan: één in elke categorie en een wildcard. De winnaars worden bekendgemaakt tijdens de Nationale Renovatie- en Transformatiedag van NRP die plaatsvindt op 25 juni 2019. De prijs bestaat uit een beeldje en een plaquette voor elk van de winnende projecten.

Jury
De jury die de inzendingen beoordeelt bestaat uit Geurt van Randeraat (voorzitter van de jury; directeur SITE urban development), Harry Abels (directeur IAA-architecten), Esther Agricola (directeur Ruimte en Duurzaamheid, gemeente Amsterdam), Thijs Asselbergs (directeur Thijs Asselbergs Architectuurcentrale en hoogleraar TU Delft), Jack Hock (programmamanager Strijp-S, Stichting Trudo), Marlon Huysmans (directeur MH Projects), Jaap van Rhijn (programmadirecteur Cordaan) en Jaap Wiedenhoff (partner bij ingenieursbureau ABT).
Secretaris van de jury is Cilly Jansen m.m.v. Margot de Jager (Architectuur Lokaal).

Op verzoek van NRP wordt de Gulden Feniks 2019 uitgevoerd door Architectuur Lokaal.

v.l.n.r: Pepijn Verpaalen (Urbanos), Ronald Huikeshoven (AM), Camila Pinzon Cortes (Urbanos) en Hilde Blank (AM)

Het bureau Urbanos is door AM op 29 november aangewezen als winnaar van de prijsvraag AM I Included?. Deze prijsvraag is door gebieds- en vastgoedontwikkelaar AM uitgeschreven met als doel om de kennis over inclusiviteit in de stad te versterken. Urbanos, bestaande uit Camila Pinzon Cortes en Pepijn Verpaalen, gaat samen met AM op een nader te bepalen locatie werken aan de realisatie van hun idee over de inclusieve stad.

De prijsvraag AM I Included? heeft een rijke oogst opgeleverd, zo geeft Hilde Blank (initiatiefnemer van de prijsvraag en bouwmeester AM) aan. "Er is een breed palet aan denkrichtingen over de inclusieve stad aangereikt. Ook zijn tal van interessante referenties en werkmethoden genoemd, die door AM nader onder de loep kunnen worden genomen en geïntegreerd kunnen worden met onze eigen aanpak van gebiedsontwikkeling."

Prijsvraag in drie fasen
De AM-prijsvraag bestond uit drie fasen. In de eerste fase konden geïnteresseerden een visie op de inclusieve stad insturen. Een jury selecteerde acht visies. De opstellers daarvan werden uitgenodigd om in de tweede fase hun visie te presenteren aan de jury. Daaruit koos de jury vier teams die in de derde fase met AM-professionals aan de slag gingen in een machtmakingsproces. Deze teams waren:

• Flavio Martella en Maria Vittoria Tesei (m2ft architects),
• Laurens Boodt (Laurens Boodt Architect),
• Ard Hoksbergen, Ivar van der Zwan, Art Kallen (Workshop Architecten), Emilie Kröner, Bart van Heesch (Lola) en Ivan Nio,
• Camila Pinzon Cortes en Pepijn Verpaalen (Urbanos).

Empathie
Hilde Blank: "We zijn nadrukkelijk op zoek gegaan naar de partij die ons het meeste uitdaagt en verrast, en daarbij mag het ook best ‘schuren’ met de manier waarop wij naar dit thema kijken. Juist daar komen we verder mee." Over Urbanos: ‘Dit team slaagt erin om AM echt anders te laten denken over wie zijzelf is en wie de ander is in de stad. Het centrale begrip 'empathie' dat Urbanos hanteert voor alle partijen die bij een gebied zijn betrokken, vormt het startpunt voor een gezamenlijke ontdekkingstocht hoe een gebied meer inclusief kan worden gemaakt, zowel binnen als buiten de stad. De concrete aanpak die het team voorstelt kunnen in de praktijk goed worden uitgewerkt tot een AM-methode, waarbij het gehele bedrijf wordt betrokken en waarbij inclusiviteit als vast aandachtspunt wordt meegenomen."

Architectuur Lokaal organiseerde de eerste twee fasen van de prijsvraag in opdracht van AM.

Op 31 januari 2019 wordt het resultaat van de prijsvraag Energielandschap van de Toekomst bekendgemaakt in Utrecht. De jury, onder voorzitterschap van Sybilla Dekker, minister van Staat, selecteerde drie winnaars uit de negen plannen die werden uitgewerkt in de tweede ronde van de prijsvraag: voor het landelijk gebied rond de A16 bij Breda, het stedelijk gebied in Zwolle en het waterlijk gebied van de Zeeuwse zoute wateren.
Voorafgaand aan de prijsuitreiking zullen Michèle Blom (DG Rijkswaterstaat), Kajsa Ollongren (minister van BZK) en Dirk Sijmons (hoofdauteur van het nationaal perspectief Energie en Ruimte) spreken over de energieopgave. Ook vindt een rondetafelgesprek met de jury plaats o.l.v. Peter van Rooy, directeur NederLandBovenWater en uitschrijver van de prijsvraag. In vervolg op de films over de negen uitgewerkte inzendingen wordt het juryrapport bekendgemaakt en worden de prijzen uitgereikt.
U kunt zich nu aanmelden voor Energiemanifestatie.

Prijsvraag
De openbare prijsvraag Energielandschap van de Toekomst, Energietransitie in landelijk, stedelijk en waterlijk gebied werd uitgeschreven door de Coöperatie NederLandBovenWater in samenwerking met Provincie Noord-Brabant, Provincie Overijssel, Rijkswaterstaat, Provincie Zeeland, Gemeente Zwolle en Rijksvastgoedbedrijf. Gevraagd werd om innovatieve ideeën voor duurzame energie in combinatie met verbetering van landschappelijk-ruimtelijke kwaliteiten en draagvlak bij bewoners en ondernemers.
In de eerste ronde van de prijsvraag beoordeelde de jury 30 visies; tien voor elk van de drie gebieden. Eind mei maakte NederLandBovenWater bekend welke negen visies (drie per locatie) de jury selecteerde voor uitwerking in de tweede ronde. De samenvattingen van alle 30 inzendingen uit de eerste ronde kunt u hiernaast bekijken per gebied.

Energiemanifestatie 31 januari 2019 & aanmelding
De Energiemanifestatie vindt plaats op donderdag 31 januari 2019 van 12.00 - 17.30 uur bij Rijkswaterstaat, locatie Westraven, Griffioenlaan 2 in Utrecht. Bij de Energiemanifestatie worden de winnaars van de prijsvraag bekendgemaakt en wordt het juryrapport gepubliceerd. U kunt zich aanmelden voor de Energiemanifestatie via onderstaand formulier .

Programma
12.00 Ontvangst met lunchbuffet

13.00
Welkom bij Rijkswaterstaat in de context van energie, Michèle Blom directeur-generaal Rijkswaterstaat
13.10
Toelichting op middagprogramma, Peter van Rooy gespreksleider en directeur Coöperatie NederLandBovenWater
13.20
Energietransitie in ruimtelijk perspectief, Kajsa Ollongren minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
13.40
Opgave van iedereen en overal, Dirk Sijmons hoofdauteur van Energie en Ruimte, een nationaal perspectief
14.00
Rondetafelgesprek met juryvoorzitter Sybilla Dekker  minister van Staat en kernjuryleden Floris Alkemade Rijksbouwmeester, Gerben Dijksterhuis burgemeester van Borsele, Hans Mommaas directeur Planbureau voor de Leefomgeving PBL en Laetitia Ouillet directeur Strategic Area Energy TU Eindhoven

14.30 Pauze

15.00
Filmpresentatie van de genomineerde plannen voor het landelijk gebied
- BOTTOM UP, Braining the Future, Bureau Verkuylen, Wolters Vastgoed
- Energieschap Brabantse Balans, Rho adviseurs voor leefruimte, Greenchoice, Bredase Energie Coöperatie
- Metamorphose, NOLL >>, MDsign, M3 energie
Bekendmaking van het juryrapport door Sybilla Dekker, prijsuitreiking door Annemarie Spierings gedeputeerde Noord-Brabant

15.45
Filmpresentatie van de genomineerde plannen voor het stedelijk gebied
- Ruimte voor Energie - Energie voor Transitie, KuiperCompagnons, Antea Group, bureau MA.AN, ECONNETIC
- Connected Naoberhoods, Liandon Energy Consulting, Generation.Energy, Posad
- Deelt Warmte, Zwolle kbng architectuur, stedebouw en restauratie, IF Technology, Duratherm,Comm.Art, WIJbedrijf Dieze
Bekendmaking van juryrapport door Sybilla Dekker, prijsuitreiking door Annemieke Traag gedeputeerde Overijssel en Monique Schuttenbeld wethouder Energie van Zwolle

16.30
Filmpresentatie van de genomineerde plannen voor het waterlijk gebied
- Zeeland ademt!, Liandon bv /Qirion Energy Consulting, Adviesbureau Haver Droeze, Energy Indeed, Aqua Battery, Feddes Olthof landschapsarchitecten bv, Zeeuwse Milieufederatie, Svasek Hydraulics
- Onder de Zeeuwse Zon Oceans of Energy, SVP Architectuur & Stedebouw, Wageningen Marine Research,Viskwekerij Neeltje Jans bv
- Zeeuwse warmte en koude Studio Marco Vermeulen, TNO, Stedin
Bekendmaking van het juryrapport door Sybilla Dekker, prijsuitreiking door Elaine Alwayn directeur Rijkswaterstaat Zee en Delta en Ben de Reu gedeputeerde Zeeland

17.15  Afsluiting, felicitaties en aansluitend borrel

Op verzoek van NederLandBovenWater is de prijsvraag georganiseerd door Architectuur Lokaal.

Op veler verzoek publiceert Architectuur Lokaal de column 'Een grafrede voor participatie', die Frans Soeterbroek uitsprak bij de druk bezochte wethoudersmanifestatie Grensverleggers, die vorige week plaatsvond in Villa Jongerius in Utrecht.
Op de website Grensverleggers, wonen, werken, leven met zorg en energie zijn de presentaties van de bijeenkomst in te zien. Een magazine over de manifestatie wordt in februari gepubliceerd.

Op 31 januari 2019 wordt het resultaat van de prijsvraag Energielandschap van de Toekomst bekendgemaakt in Utrecht. De jury, onder voorzitterschap van Sybilla Dekker, minister van Staat, selecteerde drie winnaars uit de negen plannen die werden uitgewerkt in de tweede ronde van de prijsvraag: voor het landelijk gebied rond de A16 bij Breda, het stedelijk gebied in Zwolle en het waterlijk gebied van de Zeeuwse zoute wateren.
Voorafgaand aan de prijsuitreiking zullen Michèle Blom (DG Rijkswaterstaat), Kajsa Ollongren (minister van BZK) en Dirk Sijmons (hoofdauteur van het nationaal perspectief Energie en Ruimte) spreken over de energieopgave. Ook vindt een rondetafelgesprek met de jury plaats o.l.v. Peter van Rooy, directeur NederLandBovenWater en uitschrijver van de prijsvraag. In vervolg op de films over de negen uitgewerkte inzendingen wordt het juryrapport bekendgemaakt en worden de prijzen uitgereikt.
U kunt zich nu aanmelden voor Energiemanifestatie.

Prijsvraag
De openbare prijsvraag Energielandschap van de Toekomst, Energietransitie in landelijk, stedelijk en waterlijk gebied werd uitgeschreven door de Coöperatie NederLandBovenWater in samenwerking met Provincie Noord-Brabant, Provincie Overijssel, Rijkswaterstaat, Provincie Zeeland, Gemeente Zwolle en Rijksvastgoedbedrijf. Gevraagd werd om innovatieve ideeën voor duurzame energie in combinatie met verbetering van landschappelijk-ruimtelijke kwaliteiten en draagvlak bij bewoners en ondernemers.
In de eerste ronde van de prijsvraag beoordeelde de jury 30 visies; tien voor elk van de drie gebieden. Eind mei maakte NederLandBovenWater bekend welke negen visies (drie per locatie) de jury selecteerde voor uitwerking in de tweede ronde. De samenvattingen van alle 30 inzendingen uit de eerste ronde kunt u hiernaast bekijken per gebied.

Energiemanifestatie 31 januari 2019 & aanmelding
De Energiemanifestatie vindt plaats op donderdag 31 januari 2019 van 12.00 - 17.30 uur bij Rijkswaterstaat, locatie Westraven, Griffioenlaan 2 in Utrecht. Bij de Energiemanifestatie worden de winnaars van de prijsvraag bekendgemaakt en wordt het juryrapport gepubliceerd. U kunt zich aanmelden voor de Energiemanifestatie via onderstaand formulier .

Programma
12.00 Ontvangst met lunchbuffet

13.00
Welkom bij Rijkswaterstaat in de context van energie, Michèle Blom directeur-generaal Rijkswaterstaat
13.10
Toelichting op middagprogramma, Peter van Rooy gespreksleider en directeur Coöperatie NederLandBovenWater
13.20
Energietransitie in ruimtelijk perspectief, Kajsa Ollongren minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
13.40
Opgave van iedereen en overal, Dirk Sijmons hoofdauteur van Energie en Ruimte, een nationaal perspectief
14.00
Rondetafelgesprek met juryvoorzitter Sybilla Dekker  minister van Staat en kernjuryleden Floris Alkemade Rijksbouwmeester, Gerben Dijksterhuis burgemeester van Borsele, Hans Mommaas directeur Planbureau voor de Leefomgeving PBL en Laetitia Ouillet directeur Strategic Area Energy TU Eindhoven

14.30 Pauze

15.00
Filmpresentatie van de genomineerde plannen voor het landelijk gebied
- BOTTOM UP, Braining the Future, Bureau Verkuylen, Wolters Vastgoed
- Energieschap Brabantse Balans, Rho adviseurs voor leefruimte, Greenchoice, Bredase Energie Coöperatie
- Metamorphose, NOLL >>, MDsign, M3 energie
Bekendmaking van het juryrapport door Sybilla Dekker, prijsuitreiking door Annemarie Spierings gedeputeerde Noord-Brabant

15.45
Filmpresentatie van de genomineerde plannen voor het stedelijk gebied
- Ruimte voor Energie - Energie voor Transitie, KuiperCompagnons, Antea Group, bureau MA.AN, ECONNETIC
- Connected Naoberhoods, Liandon Energy Consulting, Generation.Energy, Posad
- Deelt Warmte, Zwolle kbng architectuur, stedebouw en restauratie, IF Technology, Duratherm,Comm.Art, WIJbedrijf Dieze
Bekendmaking van het juryrapport door Sybilla Dekker, prijsuitreiking door Annemieke Traag gedeputeerde Overijssel en Monique Schuttenbeld wethouder Energie van Zwolle

16.30
Filmpresentatie van de genomineerde plannen voor het waterlijk gebied
- Zeeland ademt!, Liandon bv /Qirion Energy Consulting, Adviesbureau Haver Droeze, Energy Indeed, Aqua Battery, Feddes Olthof landschapsarchitecten bv, Zeeuwse Milieufederatie, Svasek Hydraulics
- Onder de Zeeuwse Zon Oceans of Energy, SVP Architectuur & Stedebouw, Wageningen Marine Research,Viskwekerij Neeltje Jans bv
- Zeeuwse warmte en koude Studio Marco Vermeulen, TNO, Stedin
Bekendmaking van het juryrapport door Sybilla Dekker, prijsuitreiking door Elaine Alwayn directeur Rijkswaterstaat Zee en Delta en Ben de Reu gedeputeerde Zeeland

17.15  Afsluiting, felicitaties en aansluitend borrel

Op verzoek van NederLandBovenWater is de prijsvraag georganiseerd door Architectuur Lokaal.

Selectiecommissie Challenge Circulaire Werklocaties 2050

Op 10 januari heeft de selectiecommissie drie teams geselecteerd voor deelname aan de Challenge Circulaire Werklocaties 2050. Team Future Forward, Team KCAP + Metabolic + RebelGroup + Goudappel Coffeng en een door de selectiecommissie samengesteld team van individuele deelnemers gaan in een vierdaags atelier aan de slag om hun ideeën, visies en kennis over de werklocaties van de toekomst aan te scherpen. De selectie werd gemaakt uit 25 portfolio’s die waren ingediend voor deelname aan de Challenge.

Met de Challenge Circulaire Werklocaties 2050 wil de Provincie Noord-Holland samen met SADC en SKBN een impuls geven aan de ontwikkeling van de werklocatie van de toekomst. In een meerdaags atelier vanuit verschillende vakgebieden richt zij zich op versterking van kennis en inzicht voor de transitie naar circulaire werklocaties.
De selectiecommissie was blij verrast door de kwaliteit van de ingediende portfolio’s voor deelname aan de Challenge, zeker gezien het onderwerp circulariteit, dat dagelijks in ontwikkeling is. De commissie had de taak om maximaal drie teams te selecteren, met in totaal twaalf deelnemers. De selectie vond plaats aan de hand van de affiniteit met de opgave, de relevantie van de referenties, de relevantie van de expertise (gekoppeld aan de kennisvelden ontwerp, circulaire economie, digitalisering, mobiliteit en werken) en de ervaring met multidisciplinaire samenwerking. De Povincie Noord-Holland heeft twee teams van elk vier professionals, die zich in teamverband hadden aangemeld, plus een derde team bestaande uit vier professionals die zich individueel hadden aangemeld, uitgenodigd voor deelname aan het atelier.

Geselecteerde teams

• Team 1: Future Forward: Roy Plevier (HOOPE+PLEVIER Architects), Danny Edwards (Edwards Stadsontwerp), Antonia Sore (EXCEPT integrated sustainability) en Rob ten Bok, KG ParkManagement BV
• Team 2: KCAP + Metabolic + RebelGroup + Goudappel Coffeng: Stijn Kuipers (KCAP), Tamara Streefland (Metabolic), Reinier van der Vusse (Rebel Group) en Nick Juffermans (Goudappel Coffeng)
• Team 3: Joost Hagens (Bureau BUITEN), Peter van Assche (bureau SLA), Thijs van Spaandonk (Bright Cooperatie U.A.) en Ana Luisa Moura (Vereniging Deltametropool). Dit team werd door de selectiecommissie samengesteld.

Vervolg
De geselecteerde teams en individuele deelnemers zullen in een vierdaags atelier dat in februari plaatsvindt, hun ideeën en visie op de circulaire bedrijfslocatie van de toekomst aanscherpen. De resultaten van de Challenge worden op een openbaar symposium gepresenteerd, dat plaatsvindt op 11 april 2019 van 19.30 - 21.30 uur in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam.

Selectiecommissie
De selectiecommissie bestond uit Hans Vonk, voorzitter (Provincie Noord-Holland), Reinoud Fleurke (SADC), Inge Sebrechts (SKBN), Maurits de Hoog (stedenbouwkundig hoofdontwerper Ruimte & Duurzaamheid, gemeente Amsterdam), Wim van Lieshout (directeur Waste and Energy STrategies, WEST) en Carlo van de Weijer (hoofd Strategic Area Smart Mobility, TU Eindhoven.
Secretaris was Vincent Kompier (Architectuur Lokaal, zonder stemrecht) m.m.v. Tanja van Slooten (Architectuur Lokaal; zonder stemrecht).

De Challenge Circulaire Werklocaties 2050 is uitgeschreven door de Provincie Noord-Holland in samenwerking met de Schiphol Area Development Group (SADC) en de Stichting Kennisalliantie Bedrijventerreinen Nederland (SKBN) en wordt uitgevoerd door Architectuur Lokaal. De procedure verloopt conform KOMPAS bij prijsvragen op basis van portfolio. De selectie van deelnemers aan de Challenge Circulaire Werklocaties 2050 vond plaats op basis van een portfolio met referentiebeelden en een motivatie voor deelname.

Kringlooplandbouw, voedselbossen en broedplaatsen voor ondernemerschap. Permacultuur, eikeloogsten, precisietechnologie en mantelzorg. Het is een kleine greep uit de vele interessante initiatieven die de ontwerpprijsvraag Brood en Spelen heeft opgeleverd. Meer dan een half jaar hebben de winnende teams van prijsvraag Brood en Spelen hun eerste ideeën uitgewerkt tot een businessplan en ruimtelijke verbeelding. Op 6 februari 2019 zijn deze voorstellen voor iedereen te zien in het Provinciehuis van Noord-Brabant.

Bij de manifestatie presenteren de zestien teams hun plannen, er is een overzichtstentoonstelling en publicatie over de voorstellen die in de tweede ronde van de prijsvraag zijn uitgewerkt. Prof.dr.ir. Louise O. Fresco (voorzitter raad van bestuur Wageningen University & Research) geeft een reactie op de opbrengsten van de prijsvraag. In een talkshow wordt gesproken met initiatiefnemers, mogelijk-makers en deelnemers over de impact van de plannen. Initiatiefnemers en deelnemers aan de prijsvraag stellen uw aanwezigheid bijzonder op prijs.

Informatie
Alle informatie over de prijsvraag Brood en Spelen, en over aanmelding en programma van de manifestatie kunt u lezen op de website.
Datum: 6 februari 2019
Inloop: 11.30 uur, start programma om 12.30u
Locatie: Provinciehuis Noord-Brabant
Adres: Brabantlaan 1, 5216 TV 's-Hertogenbosch

Brood en Spelen is een initiatief van het College van Rijksadviseurs in samenwerking met de provincies Noord-Brabant, Overijssel en Gelderland, de ministeries van BZK en LNV, de Noord-Brabantse Waterschapsbond, het Groen Ontwikkelfonds Brabant BV, ZLTO en de gemeente Deurne. Het initiatief wordt ondersteund door de Waterschappen Rijn en IJssel en Vechtstromen en de 22 gemeenten van de Brabantse Taskforce VAB’s. Diverse partijen leveren als partner een bijdrage in kennis en ondersteuning, zoals Wageningen University & Research en het Kadaster, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Architectuur Lokaal werkte mee aan de uitvoering van de prijsvraag.

De NRP Gulden Feniks werd in 2018 toegekend aan de Blokhuispoort in Leeuwarden als het beste transformatieproject. De trofee staat nog steeds op het bureau van opdrachtgever Michiel Rohlof. Hij hecht veel waarde aan deze onderscheiding als belangrijke prijs voor hergebruik van de bestaande bebouwde omgeving. "We krijgen nog steeds verzoeken van gemeenten, provincies, architecten en monumentenorganisaties, die een kijkje willen nemen in de Blokhuispoort." Hiernaast won de Kloostertuin in Nijmegen de Gulden Feniks in de categorie Gebiedstransformatie, en Musis Sacrum in Arnhem in de categorie Renovatie. Voor de Gulden Feniks die in 2019 wordt uitgereikt sluit de inzendtermijn op 1 maart. Voordrachten zijn welkom tot 11 februari.

"De Blokhuispoort was sowieso een uniek project", aldus Michiel Rohlof vanuit stichting BOEI, die als planontwikkelaar optrad. "Er waren zoveel partijen die zich hebben ingezet om het project te doen slagen." De gemeente Leeuwarden had het gebouw na de verkiezing tot Culturele Hoofdstad 2018 gekocht van het Rijksvastgoedbedrijf. Met de transformatie veranderde de voorheen gesloten wereld van de voormalige gevangenis in een open culturele hotspot. De jury vond de Blokhuispoort een machtig mooi en smaakvol verbouwd gebouw, dat door zijn enorme omvang de potentie heeft om een ‘stad in een stad’ te worden. Ze moedigde de betrokkenen aan om het project samen met lokale partijen verder te ontwikkelen.

NRP Gulden Feniks 2019 vernieuwd
Ook voor deze editie zoekt NRP naar projecten die inspirerend, innovatief en duurzaam zijn. Dit jaar is de NRP Gulden Feniks vernieuwd. Er kunnen projecten worden ingezonden waarbij sprake is van renovatie of transformatie op verschillende schaalniveaus: voor een gebouw (S), een complex van gebouwen (M) of een gebiedsontwikkeling (L). Hiernaast kan een wildcard als extra prijs worden uitgereikt. Wie dit jaar wil meedingen naar de NRP Gulden Feniks kan tot 1 maart een inzending doen.
Het is ook mogelijk om een project voor te dragen. De inzendtermijn voor voordrachten sluit op 11 februari.

Informatie
Alle informatie over de NRP Gulden Feniks 2019 is te vinden op de website NRP Gulden Feniks.
Op deze website kunt u ook alles lezen over de eerdere edities van de prijs.

Op verzoek van NRP wordt de Gulden Feniks 2019 uitgevoerd door Architectuur Lokaal.

In juni 2018 schreef de gemeente Molenlanden een prijsvraag uit voor een innovatieve oplossing die de hoofdentree van het Werelderfgoed Kinderdijk veilig maakt voor iedereen. Uit de 37 visies die voor deze prijsvraag werden ontvangen selecteerde de jury, onder voorzitterschap van gedeputeerde Adri Bom, vijf inzendingen. De inzenders van de geselecteerde visies hebben voor de tweede ronde van de prijsvraag een ontwerp gemaakt. De vijf ontwerpen zijn van 8 tot en met 17 februari te bekijken in Kinderdijk. Arco Bikker, wethouder van Molenlanden, opent de tentoonstelling op 8 februari om 16.00 uur. Bezoekers kunnen hun reactie op de plannen geven. De jury neemt deze reacties mee in de beoordeling, die eind maart plaatsvindt.

De prijsvraag Waterentree Werelderfgoed Kinderdijk is uitgeschreven door de gemeente Molenlanden (vh. gemeente Molenwaard) in samenwerking met Architectuur Lokaal. U kunt hier alles lezen over de prijsvraag en het verloop tot nu toe. Omdat de gemeente het belangrijk vindt te weten hoe de bewoners en andere geïnteresseerden over de plannen denken, worden de ontwerpen die in de tweede ronde van de prijsvraag zijn gemaakt tentoongesteld voordat de jury de inzendingen beoordeelt. De reacties die bij de tentoonstelling worden ontvangen, worden aan de jury ter beschikking gesteld. De tentoonstelling wordt op 8 februari om 16.00 uur geopend door Arco Bikker, wethouder gemeente Molenlanden. De opening is openbaar, iedereen is van harte welkom.

Tentoonstelling
Locatie: Windkracht 4, Molenstraat 236, Kinderdijk
Data: 8 tot en met 17 februari 2019
Openingstijden: dagelijks van 12.00 tot 17.00 uur.

Vijf plannen
De vijf plannen die worden tentoongesteld en de inzenders daarvan zijn:

• LEKDIJK PARK
  Dingeman Deijs (Dingeman Deijs Architects) en Ruud van Eck (Waterpas Civiel Adviesbureau) i.s.m. Dennis Koek, Tale Bjelland, Antoine Fourrier en Ulrike Centmayer (Dingeman Deijs Architects), Arjan Hollemans (Waterpas Civiel Adviesbureau), Roelof Stuurman en Peter Kraaijenbrink (Deltares), Dominic Meesters en Vibeke Gieskes
• Go with the flow!
  Marleen Vink (IN architectuur) en Edward Molenaar (Citeg) i.s.m. Hester Wessels (buro Spin), Audrey Coert (land-made) en Nander van der Plicht (Tauw Group)
• de derde trap
  Stijn Tijhuis (Witteveen+Bos) en Daan Vermeij (Witteveen+Bos), i.s.m. Stephanie Erwin en Tony Hoogendoorn (Witteveen+Bos)
• Intensiveren van de belevingswaarde van het erfgoed...
  Rick ten Doeschate (Civic Architects) en Dirk Jan Peters (Royal Haskoning DHV) i.s.m. Ingrid van der Heijden, Gert Kwekkeboom, Jan Lebbink, Georgia Taylor Berry, Hiroyuki Gondo en Robert Comas Miralpeix (Civic Architects), Frederik Roebroek (Royal Haskoning DHV) en Artur Borejszo (IMG+)
• In Spin de Bocht gaat In, Uit Spuit de Bocht gaat Uit
  Bert Tjhie (TEKTON Architecten) en Paul Rijpstra (Pieters Bouwtechniek) i.s.m. Amber Tjhie, Julia Dinu, Antonio Stravato, Menno Trautwein en Olivier Lodder (TEKTON Architekten) en Evelien de Mey (EDM tuin en landschap)

Foto: Chiel Kappe

Vanmiddag zijn de resultaten van de prijsvraag Energielandschap van de Toekomst, energietransitie in landelijk, stedelijk en waterlijk gebied bekendgemaakt bij de Energiemanifestatie in Utrecht. Met de uitkomst van deze prijsvraag reikt NederLandBovenWater (NLBW) graag een aantal oplossingen aan die de regionale energiestrategieën kunnen ondersteunen.
Van de 30 inzendingen in de eerste ronde selecteerde de jury onder leiding van Sybilla Dekker (vm minister van VROM) er drie voor Landelijk gebied, drie voor Stedelijk gebied en drie voor Waterlijk gebied. Deze inzendingen zijn in de tweede ronde uitgewerkt tot een plan.
De prijs voor Landelijk gebied is uitgereikt door Annemarie Spierings (gedeputeerde Noord-Brabant), voor Stedelijk gebied door Annemieke Traag (gedeputeerde Overijssel) & Monique Schuttenbeld (wethouder Zwolle) en voor Waterlijk gebied door Elaine Alwayn (directeur netwerkontwikkeling RWS Zee en Delta) en Ben de Reu (gedeputeerde Zeeland). Aan elk van de winnende teams is een prijs van € 25.000 uitgereikt.
Bekijk nu de films met de plannen van de negen finalisten en het interview met Dirk Sijmons (hoofdauteur van het nationaal perspectief Energie en Ruimte).

NederLandBovenWater (NLBW) schreef de openbare prijsvraag eind 2017 uit met provincie Noord-Brabant, provincie Overijssel, Rijkswaterstaat, provincie Zeeland, gemeente Zwolle en Rijksvastgoedbedrijf, en in samenwerking met Architectuur Lokaal. Gevraagd werd om innovatieve ideeën voor duurzame energie in combinatie met verbetering van landschappelijk-ruimtelijke kwaliteiten en draagvlak bij bewoners en ondernemers.

Trektocht
“In ieder van de inzendingen komt de trektocht aan de orde, die we moeten aangaan om tot duurzame oplossingen te komen. Daarbij kunnen we niet blijven staan bij een eenduidige oplossing van één energievoorziening. De Parijs-doelen halen we alleen als we meervoudige oplossingen kunnen aandragen, waarvan we helaas de uitkomst en de kosten nog lang niet altijd kennen. Pilots uit deze inzendingen kunnen van waarde zijn bij de oplossingsrichtingen voor de energietransitie. Meervoudig ruimtegebruik en meervoudige toepassingen moeten de leveringszekerheid en haalbare bekostiging opleveren. Daarvoor hebben we moedige bestuurders nodig, die niet alleen kiezen voor gebaande paden en bekende opties van zon en wind, maar die ook de energiediversiteit een kans durven geven. Dat kan de regionale energieopgave alleen maar ondersteunen,” aldus juryvoorzitter Sybilla Dekker in het juryrapport.

Plannen landelijk gebied (A16 rondom Breda)

metamorphose - winnaar landelijk gebied
Nol Molenaar (NOLL >>), Mark Dijstelberge (MDsign), Hans Klunder (M3 energie)

BOTTOM UP
Lili Mostard, Pim Wever, Meindert Willems (Braining the Future), Martijn van Spaandonk (Bureau Verkuylen), Wilko Wolters (Wolters Vastgoed)

Energieschap Brabantse Balans
Stefan la Grand, Thijs de Boer, Guido van Loenen, Marit Schravemaker, Nick Lulofs, Jos Leijten, (Rho adviseurs voor leefruimte), Ben Olierook, Jeroen Vanson (Greenchoice), Jan Schouw (Bredase Energie Coöperatie)

Plannen stedelijk gebied (Zwolle)

Zwolle, deelt warmte - winnaar stedelijk gebied
Martijn de Gier, Miel Karthaus (kbng architectuur, stedebouw en restauratie), Barry Scholten (IF Technology), Beert Volkers (Duratherm), Andrea van Schie (Comm.Art) mmv. Joost Kroes, Freek Kisman (Wijbedrijf Dieze)

Ruimte voor Energie – Energie voor Transitie
Wouter Vos, Marjan van Capelle, Frank Gorissen, Chris Jones, Hélène van Dooremolen, Marjan Veen (KuiperCompagnons), Johan van de Heijning, Just Verhoeven (Antea Group), Martijn Boelhouwers, André van Eijk (bureau MA.AN), Hage de Vries (ECONNETIC)

Connected Naoberhoods
Ben Tubben, Maarten van Blijderveen, Jasper Kroondijk, Astrid van Sprang, Liona Kuikhoven (Liandon Energy Consulting), Boris Hocks, Taco Kuijers, Jet ten Voorde (Generation.Energy), Emile Revier, Froukje van de Klundert, Gintare Noikunaite, Vincent Babes, Emma Lomas Escribano, Joep Bastiaans (Posad)

Plannen waterlijk gebied (Zeeland)

Onder de Zeeuwse Zon - winnaar waterlijk gebied
A. van Hoeken, J. Keling, B. Vlaswinkel (Oceans of Energy), E. Stoffer, E. Vlaswinkel (SVP Architectuur & Stedebouw), P. Kamermans (Wageningen Marine Research), J. Schot (Viskwekerij Neeltje Jans BV)

Zeeland Ademt! - eervolle vermelding waterlijk gebied
Carla Roghair (Liandon bv / Qirion Energy Consulting), Peter Laagland, Jan Bozelie, Simon Kamerbeek, Koos Iestra (Adviesbureau Haver Droeze), Mark Meijer (Energy Indeed), David Vermaas (Aqua Battery), Berdie Olthof, Martijn Noordermeer (Feddes Olthof landschapsarchitecten bv), Mascha Dedert (Zeeuwse Milieufederatie), Bram Bliek, Sanne Poortman (Svasek Hydraulics)

Zeeuwse Warmte en Koude
Marco Vermeulen, Joost van der Waal (Studio Marco Vermeulen), Mark Bolech (TNO), Lennard Seriese (Stedin)

Juryrapport
Bij de prijsuitreiking publiceerde NLBW een boek met daarin een samenvatting van alle 30 inzendingen voor de eerste ronde, de 9 uitgewerkte inzendingen voor de tweede ronde, het juryrapport en observaties door de uitschrijver. U kunt het juryrapport hiernaast downloaden.
De ingezonden visies uit de eerste ronde kunt u hier downloaden: Landelijk gebied / Stedelijk gebied / Waterlijk gebied

Dirk Sijmons, hoofdauteur van het nationaal perspectief Energie en Ruimte, en jurylid van de prijsvraag, biedt krachtige onderbouwing van nut en noodzaak energietransitie:

Jury
De inzendingen werden beoordeeld door een jury bestaande uit: Sybilla Dekker vm minister van VROM, Floris Alkemade Rijksbouwmeester
Gerben Dijksterhuis burgemeester van Borsele, Hans Mommaas directeur Planbureau voor de Leefomgeving, Laetitia Ouillet directeur Strategic Area Energy TU Eindhoven, Liz van Duin directeur netwerkontwikkeling Rijkswaterstaat Zee en Delta, Ben de Reu gedeputeerde Provincie Zeeland.
Hiernaast waren per gebied ‘regionale’ juryleden betrokken:
voor het Landelijk gebied Christel Eversdijk landschapsarchitect gemeente Breda en Dimph Rubbens voorzitter Gemeenschapscoöperatie Energiek Moerdijk,
voor het Stedelijk gebied Bart Buijs directeur Het Oversticht en Pien van der Does directeur Fysiek gemeente Zwolle
voor het Waterlijk gebied Liz van Duin directeur Netwerkontwikkeling Rijkswaterstaat Zee en Delta en Ben de Reu gedeputeerde provincie Zeeland.

De Kloostertuin in Nijmegen, winnaar van de NRP Gulden Feniks 2018 in de categorie Gebiedstransformatie

Nog tot en met 1 maart kunnen projecten worden ingediend voor de NRP Gulden Feniks 2019. Welk project dat in 2018 is opgeleverd draagt bij aan de verduurzaming van de bestaande bebouwde omgeving of aan de energietransitie? Is er een project dat de leefbaarheid van uw buurt heeft verbeterd? Kent u een renovatie- of transformatieproject dat inspirerend, innovatief en duurzaam is? U kunt tot en met 11 februari ook projecten voordragen. De betrokkenen bij deze projecten worden dan uitgenodigd om een inzending te doen voor de editie 2019 van de NRP Gulden Feniks, die jaarlijks wordt uitgereikt. Met deze prestigieuze prijs brengt NRP excellente renovatie- en transformatie projecten voor het voetlicht die de brede vakwereld inspireren. 

Drie schaalniveaus
Wie wil meedingen naar de NRP Gulden Feniks 2019 kan tot en met 1 maart 2019 een renovatie- of transformatieproject inzenden in één van de drie schaalniveaus: gebouw (S), complex van gebouwen (M) of gebiedsontwikkeling (L).  

Beoordeling en projectbezoek
Een vakkundige jury beoordeelt alle inzendingen aan de hand van een aantal criteria. Zij nomineert maximaal 10 projecten en bezoekt deze op 4 april en 10 april 2019. Tijdens deze bezoeken worden gesprekken gevoerd met de betrokkenen bij de totstandkoming van de projecten. Daarna wijst de jury per categorie S, M en L één winnaar aan. De jury kan een wildcard uitreiken als extra prijs voor bijzondere projecten die met een relatief lage investering per m2 een grote impact hebben.

Informatie
Alle informatie over de NRP Gulden Feniks 2019 is te vinden op de website NRP Gulden Feniks. Ook vindt u hier antwoorden op vragen die zijn gesteld. Staat uw vraag er niet bij, neem dan contact met ons op.

Op verzoek van NRP wordt de Gulden Feniks 2019 uitgevoerd door Architectuur Lokaal.

foto: Theo Baart

De provincie Noord-Holland organiseert samen met Schiphol Area Development Company (SADC) en Stichting Kennisontwikkeling Bedrijventerreinen Nederland (SKBN) het Symposium Circulaire Werklocaties 2050. Op deze avond worden de resultaten van het gelijknamige, vierdaagse atelier gepresenteerd dat Architectuur Lokaal in februari organiseert.
Graag nodigen de provincie Noord-Holland, SADC en SKBN u uit om deel te nemen aan het symposium, dat plaatsvindt op donderdagavond 11 april 2019 in Pakhuis de Zwijger, Amsterdam. U kunt zich nu aanmelden voor deelname.

Visies
De Challenge Circulaire Werklocaties 2050 past in het beleid van de provincie Noord-Holland, waarvan de transitie van een lineaire naar een circulaire economie een van de speerpunten vormt. Drie multidisciplinaire teams onderzochten wat circulaire economie en trends op het gebied van digitalisering, mobiliteit en werken betekenen voor toekomstige werklocaties in Noord-Holland. Kunnen de uitkomsten van de Challenge een nieuwe impuls geven aan de ontwikkeling van circulariteit op werklocaties door overheden en bedrijven?
Tijdens het symposium worden de visies en ontwerpen van de teams onder de loep genomen door de initiatiefnemers en experts van buiten. Teamleden houden een pitch over hun voorstellen. Wat betekenen de resultaten van de Challenge voor beleid en praktijk?

Foto: Theo Baart

Programma
Het symposium wordt geopend door Jaap Bond (gedeputeerde provincie Noord-Holland). Sprekers zijn Hans Mommaas (directeur Planbureau voor de Leefomgeving), Daan Zandbelt (Rijksadviseur Fysieke Leefomgeving), Marja Ruigrok (wethouder gemeente Haarlemmermeer) en Jeanet van Antwerpen (algemeen directeur SADC). Maurits de Hoog (stedenbouwkundige gemeente Amsterdam en mentor van het atelier Challenge Circulaire Werklocaties 2050) doet verslag van het proces en de uitkomsten van het atelier.

Teams
De drie onderzoeksteam die voorstellen ontwikkelen in het atelier zijn:

• Team 1:
  Roy Plevier (HOOPE+PLEVIER Architects), Danny Edwards (Edwards Stadsontwerp), Antonia Sore (EXCEPT integrated sustainability) en Rob ten Bok (KG ParkManagement BV)
• Team 2:
  Stijn Kuipers (KCAP), Tamara Streefland (Metabolic), Reinier van der Vusse (Rebel Group) en Nick Juffermans (Goudappel Coffeng)
• Team 3:
  Joost Hagens (Bureau BUITEN), Peter van Assche (bureau SLA), Thijs van Spaandonk (Bright Cooperatie U.A.) en Ana Luisa Moura (Vereniging Deltametropool).

Praktische gegevens
Datum: donderdag 11 april, 19.30-21.30 uur
Locatie: Pakhuis de Zwijger, Piet Heinkade 179, Amsterdam
Deelname: kosteloos
Informatie: voor vragen kunt u contact opnemen met Vincent Kompier (projectleider Architectuur Lokaal).
Aanmelding: u kunt zich aanmelden via deze link

Foto: Rufus de Vries

Gisteren presenteerden de zestien winnaars van de prijsvraag Brood en Spelen hun uitgewerkte plannen tijdens een druk bezochte bijeenkomst in het provinciehuis van Noord-Brabant in Den Bosch. Met de Manifestatie ‘Radicaal, realistisch en realiseerbaar’ is de prijsvraag afgesloten. "Tegelijk is het een begin", benadrukte Rijksbouwmeester Floris Alkemade, die de prijsvraag vanuit het College van Rijksadviseurs en samen met vele lokale partners uitschreef. "Nu komt het aan op uitvoering". Winnaars, gemeenten en provincies bleken al met elkaar in gesprek te zijn over het vervolg, waartoe de nodige toezeggingen zijn gedaan. Een aantal teams is zelfs al gestart met de uitvoering van hun plan. Alkemade beloofde de teams in de praktijk te volgen en zo nodig een helpende hand toe te steken.

Zestien winnaars
De zestien winnaars van de prijsvraag toonden een rijk palet aan innovatieve ideeën om urgente vragen op het gebied van klimaatadaptatie, energietransitie, verstedelijking en mobiliteit, en de verduurzaming van het buitengebied het hoofd te bieden. Dominant zijn de projecten die voedselproductie combineren met natuurontwikkeling. Ook zijn er voorstellen die inzetten op verkorting van de keten van producent naar consument. Kringlooplandbouw, transformatie van bestaande erven en plannen geënt op het landgoedmodel zijn andere thema's die meerdere teams hebben uitgewerkt.

Sloopbonusregeling
Betrokken provincies en gemeenten committeerden zich aan het vervolg. Erik van Merrienboer, gedeputeerde Ruimte en Financiën van Noord-Brabant zegde toe alle teams in zijn provincie te bezoeken. Hester Maij, gedeputeerde van Overijssel, zal met de inzenders van alle negentien plannen in de provincie - dus niet alleen de winnaars - in gesprek gaan om de plannen verder te brengen. Peter van de Wiel, wethouder van Boxtel, kondigde met verwijzing naar het plan Productief Peppelland aan dat Boxtel twee gebouwen van populierenhout zal gaan bouwen en de gemeente Zundert heeft zich uitgesproken voor de sloopbonusregeling die in het plan Hofstede aan de Dreef is voorgesteld om leegstand tegen te gaan.

Tentoonstellingen & magazine
Bij de slotmanifestatie plaatste Louise Fresco, voorzitter van de Raad van bestuur van Wageningen University & Research, de opbrengst van Brood en Spelen in een breder perspectief. "Het verhaal van Brood en Spelen gaat niet alleen over nostalgie, over kleinschaligheid. Het moet ook een hunkering naar de toekomst omvatten". Naast de expositie van de zestien plannen was de tentoonstelling Panorama Nederland van het College van Rijksadviseurs te zien. "Het Panorama laat een Nederland zien waar je naar kunt verlangen. Juist deze generatie kan op zoveel domeinen een beslissende verandering in gang zetten", aldus Floris Alkemade.
De prijsvraagplannen zijn gepubliceerd in een magazine en de tentoonstelling zal de komende weken te zien zijn in een aantal gemeenten.

Meer weten?
Alle informatie over de plannen, de voortgang, de tentoonstelling en het magazine is te vinden op www.prijsvraagbroodenspelen.nl

Brood en Spelen is een initiatief van het College van Rijksadviseurs in samenwerking met de provincies Noord-Brabant, Overijssel en Gelderland, de ministeries van BZK en LNV, de Noord-Brabantse Waterschapsbond, het Groen Ontwikkelfonds Brabant BV, ZLTO en de gemeente Deurne. Het initiatief wordt ondersteund door de Waterschappen Rijn en IJssel en Vechtstromen en de 22 gemeenten van de Brabantse Taskforce VAB’s. Diverse partijen leveren als partner een bijdrage in kennis en ondersteuning, zoals Wageningen University & Research en het Kadaster, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Architectuur Lokaal werkte mee aan de uitvoering van de prijsvraag.